IZA ENTUZIJAZMA
Doktorski umetnički projekat
Plesni performans i prostorna instalacija
Marisia Levandovska je definisala entuzijazam[1] kao " vrstu motivacije” kao “silu nezavisnu od profesionalnih obaveza”, kao “pogon koji nije diktiran finansijskim dobitkom” kao “rezultat skrivene strasti i potrebe za samo-realizacijom".
Projekat IZA ENTUZIJAZMA istražuje onu energiju, koja kao zamajac pokreće i vrti kolo proizvodnje umetničkog rada, bez produkcijske i institucionalne podrške, polazeći od toga da svi aspekti savremenog rada već unapred računaju na entuzijazam. Ključne reči današnjeg tržišta rada, kako vidljivog, tako i nevidljivog (imaterijalnog), pokreću krajnje resurse – samu ljudskost, želje, osećanja, strasti, htenja, životne aspiracije. Reči kao što su “umrežavanje”, “razmena”, “komunikacija”, “iskustvo”, “sticanje novog znanja i besplatno usavršavanje” međutim, uglavnom su mobilizatori volonterskog rada – rada “iz entuzijazma”. Entuzijazam je prisvojen u domen kapitalističke eksploatacije.
Šta je onda iza entuzijazma, ukoliko je entuzijazam norma? Šta je stvaralački pokretač? Projekat IZA ENTUZIJAZMA pokreće i pokušava da ponudi neke odgovore na ova pitanja.
Iza entuzijazma je multimedijski projekat koji uključuje aktere nezavisne i samoorganizovane umetničke scene, njen najprekarniji segment čije se delovanje i zaista može označiti rečima kao što su motivacija, iskustvo, strast, želja ili nada. Projekat okuplja i povezuje umetnike plesa i performansa koji se bave samo-izrazom i ekspresijom, pre svega kroz tehnike japanskog Buto plesa koji je svojevremeno uveo slobodniji pristup pokretu, omogućujući igračima da izraze uspavano iskustvo u svojim telima, kako individualno tako i kolektivno. Buto se u istorijskom smislu povezuje sa umetničkim odgovorom na katastrofu, konkretno na traumatsko iskustvo atomske bombe. Jedna od karakteristika ekspresivnih formi plesa, čija je Buto krajnja radikalizacija, je pretpostavka da se ples ne odvija za pogled drugog, već da predstavlja izraz unutrašnjeg. Plesači tragaju za prostorima “iza entuzijazma”.
Performeri i plesači se pojavljuju u galerijskom prostoru i kao nosioci fiktivne modne linije brenda Iza entuzijazma koji je nastao na osnovu intimnog istraživanja nezavisne scene modnih dizajnera u Beogradu. Nekoliko razgovora sa dizajnerima i krojačima izloženi su kao glasovi “realnog života” i dokumenti o realno proživljenom. Reči ucrtane u kostime – WORK, I’m Tired, Solidarity, Soft, Radi-Radi, Je suis riche et calme (Ja sam bogat i smiren) – frekventno su su se pojavljivale u istraživačkom procesu i postale nešto poput parola na telima koja stoje ili se kreću. Brend Iza entuzijazma je okvir sopstvene proizvodnje okrenuo na spolja, poput sendvič-čoveka koji bi nosio parole o pisanju parola i prodavanju sopstvenog tela kao izloga.
Proces izvođenja je obuhvaćen crtežima koji prikazuju različite “istraživačke scene”. Iako se svaki od njih može pojedinačno posmatrati, crtež se ovde pojavljuje ne kao “objekt sa aurom”, već kao “beleška u prostoru”, kao segment prostorne instalacije ili deo kolaža u kojem operišu živa tela plesača koji su učestvovali u ovom projektu “iz entuzijazma”.
Jelena Vesić
nezavisna istoričarka umetnosti, kustoskinja i predavačica
[1] Što se odnosi na njen projekat Entuzijazam realizovanog u saradnji sa Nil Kamingsom i brojnim kinoamaterima, nekada aktivnim u radničkim kino-klubovima u Poljskoj